सावधान: अल्प काळात पैसे दुप्पट-तिप्पट-चौपट करण्याचे आमिष दाखवणाऱ्या फसव्या योजना – एक मायाजाल

सावधान: अल्प काळात पैसे दुप्पट-तिप्पट-चौपट करण्याचे आमिष दाखवणाऱ्या फसव्या योजना – एक मायाजाल

अकलूज वैभव न्यूज नेटवर्क/वृत्त एकसत्ता न्यूज 

संग्राहक : आकाश भाग्यवंत नायकुडे 

मुंबई दिनांक 16/10/ 2024 : आजच्या डिजिटल युगात, लोकांना कमी वेळेत जास्त पैसे कमविण्याची संधी शोधण्याची प्रवृत्ती अधिक वाढली आहे. अनेक फसव्या योजना आकर्षक आणि मोठ्या परताव्याचे आमिष दाखवून लोकांना फसविण्यासाठी उद्युक्त करतात. हे लेखन अशा फसव्या योजनांवर प्रकाश टाकते आणि नागरिकांना जागरूक करण्याचे उद्दिष्ट ठेवते.

 # फसव्या योजनांचे स्वरूप:

फसव्या योजना नेहमीच मोठ्या परताव्याचे आमिष दाखवून गुंतवणूकदारांना आकर्षित करतात. "तुमचे पैसे कमीत कमी कालावधीत दुप्पट ,तिप्पट", किंवा  चौपट करून देण्यात येतील" अशा आकर्षक घोषवाक्यांचा वापर करून, या योजना साधारणतः अशिक्षित किंवा कमी आर्थिक ज्ञान असलेल्या लोकांना लक्ष्य करतात. या योजना सामान्यतः पुढील प्रकारांच्या असू शकतात:

1. पॉन्झी स्कीम (Ponzi Scheme):

   पॉन्झी स्कीममध्ये नवीन गुंतवणूकदारांचे पैसे जुन्या गुंतवणूकदारांना परतावा म्हणून दिले जातात. वास्तविक उत्पन्न कोणतेही नसते आणि नवीन गुंतवणूक थांबल्यास योजना कोसळते.

2. चिट फंड आणि मल्टी-लेव्हल मार्केटिंग (MLM):

   चिट फंड किंवा MLM मध्ये लोकांना त्यांच्या नातेवाईक व मित्रांना सामील करायला उद्युक्त केले जाते. यामध्ये फक्त नवीन सदस्य सामील करून मिळणाऱ्या कमिशनवरच जास्त भर असतो.

3. क्रिप्टोकरन्सी आणि अज्ञात डिजिटल गुंतवणूक योजना:

   क्रिप्टोकरन्सीच्या नावाखाली काही फसव्या योजना मोठ्या परताव्याचे आमिष दाखवतात. परंतु, यामध्ये गुंतवणूक केल्यास खूपच जास्त धोका असतो, विशेषतः जेव्हा योजना अज्ञात कंपनीद्वारे चालवली जाते.

 फसव्या योजनांची लक्षणे:

1. मोठा परतावा कमी कालावधीत:

   जर एखादी योजना अल्प कालावधीत मोठा परतावा देण्याचे आश्वासन देत असेल तर ती फसवी असण्याची दाट शक्यता असते. कोणत्याही गुंतवणुकीत जोखमीबरोबरच परतावा येतो, आणि त्वरित परतावा म्हणजे धोका अधिक असू शकतो.

2. कोणतेही नियमन नसलेली कंपनी:

   आरबीआय, सेबी, किंवा अन्य नियामक संस्थांद्वारे मान्यता नसलेली कंपनी फसवी योजना चालविण्याची शक्यता जास्त असते. गुंतवणूक करण्यापूर्वी नेहमी संबंधित संस्थेकडून मान्यता आहे की नाही हे तपासावे.

3. संपूर्ण व्यवहाराची गोपनीयता:

   जर एखादी योजना गुंतवणूकदारांकडून संपूर्ण व्यवहाराची गोपनीयता मागत असेल किंवा कुठलाही लेखी पुरावा देत नसेल, तर ती योजना फसवणुकीची असू शकते.

4. गुंतवणूकदारांच्या शंकांचे निराकरण न करणे:

   फसव्या योजनांमध्ये गुंतवणूकदारांना अधिक माहिती विचारण्याचे टाळले जाते आणि त्यांच्या शंकांचे समाधान दिले जात नाही.

 कायदेशीर परिणाम आणि सुरक्षा उपाय:

फसव्या योजनांमध्ये गुंतवणूक केल्यास आर्थिक नुकसान होऊ शकते आणि काहीवेळा कायदेशीर प्रक्रियेत अडकण्याची शक्यता असते. भारतीय कायद्यांनुसार फसवणूक करणाऱ्या व्यक्ती किंवा संस्थेविरुद्ध गुन्हा दाखल केला जाऊ शकतो. परंतु, अशा फसवणूक प्रकरणांमध्ये अनेकदा गुंतवणूकदारांना पैसा लवकर परत मिळवणे कठीण असते. 

 # नागरिकांसाठी सूचना:

1. सतर्क राहा: नेहमीच कोणत्याही योजनेत गुंतवणूक करण्यापूर्वी तिची शहानिशा करा. अधिकृत वेबसाइट्सवरून माहिती मिळवा आणि अन्य गुंतवणूकदारांच्या अनुभवांची चौकशी करा.

2. आरबीआय आणि सेबीच्या वेबसाइट्स तपासा: कोणतीही वित्तीय योजना आरबीआय, सेबी किंवा अन्य नियामक संस्थांच्या नियमांनुसार आहे की नाही हे तपासा.

3. गुंतवणूक करण्यापूर्वी तज्ञांचा सल्ला घ्या: अर्थतज्ञ किंवा वकील यांच्याकडून सल्ला घेणे फायदेशीर ठरते.

4. मोह टाळा: कोणतेही गुंतवणूक धोरण फक्त मोठ्या परताव्याच्या आमिषावर अवलंबून ठेऊ नका.कोणी मोठी सिलेब्रिटी व्यक्ती जाहीरात करते म्हणून लगेच घाईत गुंतवणूक करू नका. गुंतवणुकीपूर्वी सर्व बाबींचा नीट अभ्यास करून विचारपूर्वक निर्णय घ्या.

 निष्कर्ष: 

फसव्या योजना म्हणजे एक प्रकारचे मायाजाल आहे, जिथे लोकांना मोहात पडून फसवले जाते. नागरिकांनी सतर्क राहून, योग्य माहिती मिळवून, आणि अर्थतज्ञांचा सल्ला घेऊनच गुंतवणूक करावी. या लेखाच्या माध्यमातून जनजागृती करणे आणि संभाव्य फसवणूक टाळण्यासाठी लोकांनी सावधगिरी बाळगावी हा प्रामाणिक उद्देश आहे.

लेखक:  नंदन पंढरीनाथ दाते.

 _Professional Financial Advisor, 

Financial Risk Advisor, Digital Transformation Consultant BFSI._